Megality

Z bretońskiego megas + litho; czyli duży kamień. Budowle z wielkich brył kamienia, niezwiązanych zaprawą lub też pojedyncze obeliski. Megality dzielimy na: menhiry, dolmeny, kromlechy, alignementy. Służyły one celom kultowym lub sepulkralnym, niekiedy astronomicznym.

Menhir -(z bret. men+hir, kamień+długi) Pradziejowy obelisk kamienny, surowy lub z grubsza obrobiony, występujący pojedynczo lub też w grupach, czasem tworzące alignement (z franc. alignement -ustawione w szereg) czyli aleje z równoległych rzędów menhirów, które służyły prawdopodobnie celom kultowym lub astronomicznym. Najbardziej znanym menhirem jest:

Men er Groah największy menhir z Locmariaquer we Francji, niestety nie zachował się w całości do dzisiejszych czasów, leży rozbity na cztery części, a niegdyś sięgał 23 metrów w górę u podstawy 5m, a alignementem, czyli zgrupowaniem bloków kamiennych, tak zwanych menhirów, w jednym szeregu lub w wielorzędowych alejach jest Aleja Menhirów w Carnac.

 Menhir Aber Rhaeadr -Walia

Menhir Aghadown Cork -Irlandia

Aleja Menhirów w Carnac -Francja

Menhir Ardristanhi -Irlandia północna

Men er Groah -Francja

Menhir -Czechy

Kromlech -(z bretońskiego, crom -krzywizna) Budowla w formie kręgu utworzona z menhirów, często łączonych górą poziomymi belkami kamiennymi. Były o charakterze kultowym lub astronomicznym wznoszono je w neolicie i początku epoki brązu. Najsłynniejszy kromlech, symbol zachodu, to Stonehenge w Anglii (niżej),  sanktuarium kultu słonecznego, wzniesione ok. 1800 roku p.n.e.

Stonehenge -plan

Stonehenge -Anglia

Stonehenge -Anglia

Dolmen -(z bretońskiego: tol 'stół' + men 'kamień') konstrukcja z pionowych płyt kamiennych przykrytych głazem, najczęściej służyła jako grobowiec, czasem dolmeny były przysypywane ziemią. Taula

Dolmen Pradeches (Dolmen du Pradinas) -Francja

Dolmen del Mas Puig de Caneres -Hiszpania

Dolmen de Pedra Gentil

Dolmen de Pedra Gentil -Hiszpania

Taula z Sanktuarium Talati de Dalt
Taula (kataloń. stół) - ustawienie dwóch megalitów w kształt litery "T", występujące na wyspie Minorce (Hiszpania). Powstały między 1000 a 300 p.n.e. Największe mają wysokość do 3,7 metrów.

Biskupin -Osada z epoki żelaza okresu halsztyckiego między 700 a 400 rokiem p.n.e. zbudowana została niegdyś na wyspie jeziora. Dookoła wału z palisadą i falochronami biegnie wewnątrz osady obwodnica łącząca jedenaście ulic poprzecznych, wyłożonych drewnem. Wzdłuż nich stało szeregowo sto pięć jednakowo rozplanowanych domów o powierzchni użytkowej 70-80m kwadratowych zbudowanych z bali drewnianych z wejściami usytuowanymi od południa.